مسجد نو، مسجد اتابک قدیم

مسجد نو، دومین مسجد بزرگ شیراز از نظر ارزش تاریخی است. این بنا در شیراز، در جنوب استان فارس ایران واقع شده است. این مسجد با ۲۰۰۰۰ مترمربع (دو هکتار) بزرگ‌ترین مسجد ایران است. مسجد جدید در سال‌های اخیر به محل برگزاری نمازجمعه شیراز تبدیل شده است. قدمت آن به دوره اتابکان ششم هجری قمری می‌رسد. این بنا از نخستین آثار ملی ایران به شماره ۷۳ در سال ۱۳۱۰ هجری قمری است.برای دیدن این بنای تاریخی، تور شیراز را تهیه کنید.

ساخت‌وساز و مرمت این اثر قدیمی

 کار ساخت آن در سال ۵۹۸ هجری قمری آغاز شد. توسط اتابک سعد بن زنگی و در سال ۶۱۵ هجری قمری تکمیل شد. اتابک سعد بن زنگی، همان حاکمی است که در اطراف آرامگاه کوروش در پاسارگاد، مسجدی بنا کرد، جایی که سنگ لنگه بالای سردر اصلی هنوز تاریخ و نام سازنده را دارد. شاعر بزرگ سعدی در زمان حکومت اتابک سعد بن زنگی می‌زیست.

 در سال ۹۹۵ هجری قمری خواجه سعدالدین شیرازی شاه نواز خان و در سال ۱۱۸۳ هجری قمری صادق خان برادر کریم‌خان زند این مسجد را بازسازی کردند. پس از آن مسجد بر اثر زلزله شدید ویران شد. علی‌اکبر قوام از ملک شیرازی این مرمت را بر عهده گرفت.

نام مسجد نو (مسجد جدید) در قدیم مسجد اتابک بوده است. اما ازآنجایی‌که چندین بار در اثر زلزله‌های شدید آسیب دید و بازسازی شد، به مسجد جدید معروف شد.

ابعاد مسجد نو

در واقع این مسجد بزرگ‌ترین مسجدی است که در ایران ساخته شده است که به‌تنهایی از نظر متراژ ۱۴۸٫۵۰ متر در ۴۷٫۹۰ متر مساحت دارد و ۱۱۱۲۲٫۶۵ مترمربع مساحت دارد. درصورتی‌که مساحت بناهای تشکیل‌دهنده گنبدها، تالارهای ستون‌دار و ستون‌های مسجد را شامل شود، مساحت کل 78/19599 مترمربع خواهد بود.

معماری مسجد اتابک قدیم

در چهار طرف مسجد ایوان‌های رفیع ساخته شده است. آنهایی که در شمال و جنوب قرار دارند با ستونی متشکل از ۱۲ طاق با ابعاد کوچک‌تر احاطه شده‌اند، اما ایوان‌های شرقی و غربی با شش طاق در دو طرف احاطه شده‌اند. پشت ایوان جنوبی تالار ستون‌دار بزرگ و وسیعی وجود دارد که در تابستان برای نماز و موعظه استفاده می‌شود.

مسجد کنونی خالی از هرگونه تزئینی است که قابل‌توجه باشد، اما از نظر معماری، سقف‌ها و به‌ویژه ایوان‌ها با ارتفاع زیادشان جلب‌توجه می‌کند و چشمگیر است. شاید بتوان تصور کرد که بنای اولیه با کاشی‌های رنگی تزئین شده بود که در اثر زلزله‌های متعدد ویران شد و سازندگان بعدی به فکر جایگزینی آن نبودند.

مسجد نو در زمستان خورشید را جذب می‌کند و در تابستان دارای سایه و هوای مطبوع است. چنارهای کهن‌سال وسط مسجد به فضای خنک و باطراوت می‌افزایند.